چه مسائلی، زمینه‌ساز کابوس‌های شبانه کودکان هستند؟
همه انسان‌ها معمولا ساعاتی در طول شبانه روز را در خواب سپری می‌کنند که همین نعمت الهی باعث شادابی روح جسم انسان می‌شود. این خواب‌ها گاهی زیبا و رؤیایی هستند و گاهی ترسناک و هراس‌انگیز که از این‌گونه خواب‌ها به عنوان کابوس‌های شبانه یاد می‌شود.
این گونه خواب‌ها منجر می شود که فرد با حالت پریشانی در شب بیدار شده که گاهی این بیداری برای کودکان همراه با فریاد یا گریه است و از والدین خود درخواست کمک می کند و اگر از کودک بپرسید که می‌تواند خوابش را برای شما تعریف کند، اغلب آن قسمت که موجب ترس کودک شده را برای شما تعریف می کنند.
کابوس‌ها در دوران کودکی می توانند علل مختلفی داشته باشد و یکی از رایج‌ترین این علل این است که کودک از شخصی می ترسد یا فکر می‌کند در حال تعقیب شدن از سوی شخصی است.
علت کابوس‌های شبانه
این کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه در کودکان معمولا به دلیل بیماری‌های روانی یا جسمانی اتفاق نمی افتد و بیشتر بعد از یک رویداد استرس زا یا ترسناکی که در طی روز برای کودک رخ می دهد؛ برای مثال (فیلم ترسناکی که کودک می بیند یا داستان هایی که در کتاب‌ها می‌خواند یا اطرافیان برای او تعریف می کنند و در آخر ممکن است مسأله‌ای باشد که کودک شخصا با آن روبرو است؛ مثل مشکلات یا تکالیفی که در مدرسه به او واگذار شده است یا مشکلات احساسی و غیره).
همه این عوامل سبب می شوند که کودک یک روز سخت و فشرده داشته باشد و در هنگام خواب با کابوس روبرو شود.
والدین این نکته را نیز در نظر بگیرند که گاهی این کابوس‌ها می توانند ناشی از تخیلات کودک شکل بگیرد، بدون هیچ علت و معنای خاصی که این گونه خواب‌ها قسمتی از رشد کودکان است.
اقداماتی که والدین می توانند در این شرایط انجام دهند
هنگامی که کودک وحشت شبانه دارد با آرامی و ملایمت با او صحبت کنید و او را به رختخواب ببرید. هنگامی که کودک در دل شب فریاد کشید بی آن که کودک را از خواب بیدار کنید یا تکانش دهید باید او را نوازش کنید و آرام در گوشش لالایی نجوا کنید. به خاطر داشته باید که در این مرحله کودک را نباید حتی الامکان از خواب بیدار کرد.
زمانی که کودک از صدای فریاد خودش بیدار شد، چون در این زمان کودک بسیار آشفته و وحشت زده است او را در آغوش بگیرید، به کودک یک لیوان آب داده و خیلی خونسرد و آهسته تعریف کنید که این فقط یک خواب بوده و گذشت و آن چه دیدی همه در خواب بوده (اگر کودک شما خیلی کوچک است و معنی رویا و خواب را هنوز یاد نگرفته است طنین آرام شبخش صدایتان او را تسکین می دهد).
در نهایت اگر کودک همچنان بی قراری کرد، چراغ اتاق او را روشن کرده و به او بگوید بیا به دنبال چیزی که می ترسی بگردیم و بعد از اطمینان خاطر کودک او را به رختخوابش بازگردانید.
اگر از رفتن به رخت خواب امتناع کرد، در این جا به والدین توصیه می شود موضوع خوابی که کودک دیده است به شکل دیگر به پایان برسانیم. برای مثال (اگر خواب دایناسوری را می بیند به او بگوییم در انتها تو شمشیری داشتی و دایناسور را کشتی).
زمانی که والدین متوجه این می‌شوند که کابوس‌های کودک به علت مشغولیت ذهنی کودک است باید دقت کنند چه مسأله‌ای در زندگی کودک تغییر پیدا کرده است که برای یافتن این سوال باید از خود کودک کمک گرفت و بگذاریم خود کودک برایمان تعریف کند (بهتر است در این موقع سکوت کرده و با دقت به حرف هایش گوش کنیم)
برای خواب بهتر کودک باید به نکات زیر توجه کنیم
_ پیش از زمان خواب، یک برنامه منظم داشته باشیم (فعالیت‌های لذت بخش مانند گفتن قصه برای کودک و دادن آرامش به کودک).
ـ خستگی ممکن است در ایجاد وحشت شبانه نقش داشته باشد (مطمئن شوید که کودک هر شب به اندازه کافی استراحت می‌کند).
_ اگر کودکتان استرس یا دلواپسی دارد با او صحبت کرده و برنامه‌ای با کودک بریزید که بتواند از عهده استرس خود برآید.
_ سعی کنید شب‌ها همیشه یک چراغ خواب در اتاق کودک روشن گذاشته و به کودک خود بگویید که قبل خواب به همه وسایل اتاق خود با دقت نگاه کند.
_ سعی کنید کودکان قبل از به خواب رفتن فیلم‌های خشن و ترسناک نببینند یا بازی‌های خشن و هیجان انگیز انجام ندهند.
_ سعی کنید قبل از خواب کودک برای او یک مسأله که کاملا جالب است تعریف کنید و به کودک بگویید که امیدوارم امشب درباره آن خواب ببیند.
_ می توانید یک عروسک به کودک داده یا از در اتاق کودک خود آویزان کرده و به کودک بگویید که این عروسک جلوی خواب‌های بد را می گیرد.
تهیه کننده : خانم میرعلمی معاون فناوری
تأیید شده توسط خانم خادمی معاون آموزشی